علت کولیک نوزاد و درمان آن

زمانی که یک نوزاد به تازگی متولد می‌شود، اکثر والدین با چالش‌های جدید و متفاوتی مواجه هستند که گاهی اوقات آنها را نگران می‌کند. یکی از این مشکلات، کولیک نوزادی است. کولیک یک عارضه بسیار رایج و شایع است و نوزادان بسیار زیادی با آن درگیرند. در این مقاله به بررسی علل مختلف کولیک و روش های درمان آن می‌پردازیم.

کولیک نوزاد چیست؟

برخی از نوزادان در چند ماهه اول تولدشان، به صورت روزانه دوره‌های گریه غیر قابل توضیح دارند و هر روز در یک تایم مشخص، به شدت گریه می‌کنند. این گریه به دلیل گرسنگی یا بیماری نیست و اکثر والدین دقیقا دلیل گریه‌های شدید و بی وقفه نوزادان را نمی‌دانند. در بیشتر مواقع، این وضعیت از هفته دوم تولد نوزاد شروع می‌شود و معمولا تا 16 هفتگی ادامه دارد. معمولا دوره‌های گریه بین سه تا چهار ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. کولیک نوزادان عمدتا در بعد از ظهرها یا نزدیک به غروب شروع می‌شود. بنابراین اگر نوزاد شما حداقل سه روز در هفته، بیش از سه ساعت در روز به صورت بی وقفه گریه می‌کند، احتمالا کولیک دارد. نوزاد کولیکی تسلی  ناپذیر است و اغلب نمی‌توانید کاری برای آرام کردن او انجام دهید. این وضعیت می‌تواند به شدت والدین را مستاصل کند.

کولیک نوزادی از چه زمانی شروع می‌شود و تا کی ادامه دارد؟

کولیک که با عنوان قولنج نوزادی هم شناخته می‌شود، معمولا از چند هفته اول (از هفته دوم به بعد) شروع می‌شود. این وضعیت بین هفته 4 تا 6 به اوج خود می‌رسد و اکثر نوزادان بدترین حملات را در این بازه سنی تجربه می‌کنند. سپس به تدریج این حملات کاهش می‌یابد و زمانی که کودک به سن 3 تا 4 ماهگی می‌رسد، به صورت ناگهانی ناپدید می‌شود.

بیشتر بدانید: بهترین مارک سرلاک کدام است؟

کولیک چقدر شایع است؟

کولیک یک بیماری بسیار شایع است. این بیماری حدود 20 درصد از نوزادان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد، اگرچه برخی مطالعات نشان می‌دهد که این میزان حتی بالاتر است. قولنج نوزاد دلیل 10 تا 20 درصد مراجعه به پزشک اطفال در هفته‌های اولیه زندگی نوزاد است. کولیک همه نوزادان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهد، صرف نظر از این که جنسیت آنها چیست یا این که وضعیت تغذیه‌ای آنها به چه صورت است. برخی به اشتباه فکر می‌کنند که کولیک به نژاد، شرایط زندگی یا حتی مشکلات مادر قبل از تولد بستگی دارد. اما تا کنون هیچ داده‌ای این نظریه را تایید نکرده است و تقریبا کولیک در نوزادانی با شرایط متفاوت دیده شده است.

علائم اصلی کولیک چیست؟

نوزادان اغلب علائم کولیک را در زمان معینی از روز، معمولا در عصر نشان می‌دهند. صدای گریه کولیک با گریه عادی نوزادان تفاوت دارد. از طرفی گاهی علائم کولیک در هر نوزاد متفاوت است. اصلی‌ترین علائمی که نشان می‌دهد کودک شما کولیک دارد، شامل موارد زیر است:

• کودک بدون هیچ دلیل مشخصی گریه می‌کند؛ این در حالی است که نه علت گریه گرسنگی نوزاد است نه این که پوشک کثیف است یا مواردی از این دست.
• گریه شدید که ممکن است بیشتر شبیه جیغ یا بیان درد به نظر برسد
• گریه بدون وقفه چند ساعت طول می‌کشد
• عصبانیت شدید حتی پس از گریه
• هیچ چیزی نمی‌تواند گریه نوزاد را کمتر یا متوقف کند
• گریه‌ها در ساعات مشخصی از روز شروع می‌شود
• مشت‌های گره کرده
• نوزادان کولیکی هنگام گریه پاها را روی شکمشان جمع می‌کنند
• کمر قوس دار
• شکم آنها معمولا سفت و متورم است
• نفخ شدید
• نگاه آنها درد و ناراحتی زیادی را نشان می‌دهد
• تغییر رنگ صورت، مانند برافروختگی یا سرخ شدن پوست
• صورت نوزادان به دلیل گریه شدید و بی وقفه ملتهب و تیره می‌شود

علت کولیک در نوزادان چیست؟

محققان هنوز علت دقیق کولیک نوزادان را نمی‌دانند. خصوصا این که نمی‌توان هنوز دقیقا توضیح داد که چرا این شرایط در اوایل دوره تولد نوزادان رخ می‌دهد و به صورت ناگهانی ناپدید می‌شود. همچنین علت این که قولنج چرا در زمان مشخصی از روز شروع می‌شود یا این که چرا چندین ساعت ادامه دارد، هنوز برای محققان مشخص نیست. با این حال آنها عوامل متعددی را به عنوان علل احتمالی قولنج در نظر می‌گیرند که احتمالا نقش مهمی در بروز این شرایط در نوزادان دارد. این عوامل عبارتند از:

• درد شکمی یا ناراحتی ناشی از گاز داخل مجاری گوارشی نوزادان (هوای بلعیده شده در حین شیردهی یا گریه کردن).
• رفلاکس (بالا آوردن) محتویات معده.
• آلرژی غذایی.
• عدم تحمل پروتئین موجود در شیر.
• کمبود تغذیه‌ای یا بیش از حد غذا خوردن نوزادان
• تحریک بیش از حد
• شکل اولیه سردرد میگرنی.
• واکنش عاطفی به ناامیدی، ترس یا هیجان.
• سیستم گوارشی توسعه نیافته
• عدم تعادل باکتری‌های سالم در دستگاه گوارش

رژیم غذایی مادر و کولیک نوزادان

گاهی اوقات ممکن است رژیم غذایی مادر باعث بروز علائم آلرژی در نوزادانی شود که از شیر مادر تغذیه می‌کنند. حتی شاید علت عدم تحمل شیر مادر توسط نوزاد هم مصرف برخی غذاها توسط مادر باشد. غذاهای خاصی که مادر مصرف می‌کند از جمله کلم، گل کلم، کلم بروکلی، شکلات، پیاز و شیر گاو می‌تواند احتمال بروز قولنج در نوزادان را افزایش دهد. حتی مصرف برخی از داروها توسط مادر، موجب افزایش تحریک پذیری نوزادان می‌شود.

بیشتر بدانید: علت سوختگی پای نوزاد چیست؟

عدم تکامل نوزادان و کولیک

کودکانی که به تازگی متولد شده‌اند، حتی کودکانی که نارس نیستند، هنوز به صورت کامل روند رشد و تکامل را سپری نکرده‌اند. برای مثال هنوز سیستم گوارشی آنها کامل نیست یا این که فلور باکتریایی سیستم گوارشی این نوزادان هنوز تعادل لازم را به دست نیاورده است. گاهی اوقات چند ماه طول می‌کشد تا نوزادان تازه متولد شده با زندگی خارج از رحم سازگار شوند. همین مورد یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که برخی از نوزادان قولنج دارد.

چه عواملی ریسک بروز کولیک نوزادی را بیشتر می‌کنند؟

با وجودی که عمدتا کولیک در هر نوزادی با شرایط متفاوت دیده شده است، اما به نظر می‌رسد برخی از عوامل ریسک بروز کولیک را افزایش می‌دهند. با این حال هنوز هم دقیقا این علل شناخته شده نیستند و نمی‌توان گفت که قطعا وجود این عوامل زمینه‌ای می‌تواند احتمال بروز قولنج در نوزادان را افزایش دهد. برخی محققان عواملی مانند حاملگی‌های زودرس یا مشکلات اولیه در هنگام تولد را به عنوان عوامل خطر در نظر می‌گیرند. همچنین به نظر می‌رسد نوزادانی که مادر آنها در دوران بارداری یا پس از زایمان سیگار می‌کشیدند، بیشتر در معرض ابتلا به کولیک هستند.

راه‌های تشخیص کولیک در نوزادان

معمولا تشخیص کولیک نوزادان از طریق دنبال کردن نشانه‌های واضح این شرایط انجام می‌شود. پزشک می‌تواند با معاینه فیزیکی کودک و شناسایی هر نوع علت احتمالی برای ناراحتی نوزاد، کولیک را تشخیص دهد. اندازه گیری قد و وزن نوزاد و اندازه دور سر، معاینه قلب و ریه نوزادان و معاینه اندام‌های داخلی و اندام تناسلی، همگی به پزشک برای تشخیص کولیک کمک خواهد کرد. هیچ آزمایش به خصوصی برای تشخیص کولیک وجود ندارد و از طرفی به انجام این تست‌ها هم نیازی نیست. با این حال گاهی پزشک برای رد کردن سایر شرایط مانند عفونت یا بیماری های گوارشی، یک سری تست‌های تشخیصی را توصیه می‌کند.

عوارض کولیک برای نوزادان چیست؟

قولنج برای کودک مشکلات پزشکی کوتاه مدت یا طولانی مدت ایجاد نمی‌کند. در بیشتر موارد، این شرایط تنها باعث افزایش استرس و تنش برای والدین می‌شود. برای مثال افزایش خطر افسردگی بعد از زایمان در مادرانی که کودک کولیکی دارند بیشتر است. این مادران بیشتر احساس درماندگی، خستگی یا عصبانیت می‌کنند.

یکی از ریسک‌های بالا برای نوزادان، خطر سندروم کودک تکان خورده است. گاهی اوقات والدین از شدت فشاری که تحمل می‌کنند، برای آرام کردن نوزاد به شدت او را تکان می‌دهند. انجام این کار می‌تواند به کودک آسیب وارد کند و از همه مهم‌تر باعث آسیب جدی به مغز در حال تکامل نوزاد خواهد شد.

برای درمان کولیک نوزاد به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

از آن جایی که هیچ علت قطعی برای کولیک شناخته نشده، هیچ راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال در صورتی که حملات کولیکی شدید است و کودک شما علائم ناراحت کننده‌ای دارد، می‌توانید با مراجعه به یک متخصص اطفال، از او برای مدیریت و درمان هر چه بهتر کولیک نوزاد کمک بگیرید.

در چه صورتی برای کولیک نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد؟

کولیک در نوزادان اغلب نگران کننده نیست. اما گاهی یکسری شرایط دیگر هم وجود دارد که در کنار کولیک می‌تواند روی رشد و سلامت نوزادان تاثیر منفی بگذارد. در صورت مشاهده علائم زیر، حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید:

• کاهش شدید اشتها
• کاهش وزن شدید یا عدم رشد کافی متناسب با نمودار رشد نوزاد
• وجود علائم اگزما مانند خارش یا لکه‌های پوستی
• وجود خون در مدفوع
• تب یا استفراغ
• رفلاکس شدید معده
• اسهال داشتن نوزاد یا یبوست
• ادامه داشتن کولیک بعد از چهار ماهگی

اهمیت استفاده از شیشه شیر ضد نفخ در کاهش علائم کولیک نوزاد

یکی از عواملی که می‌تواند علائم کولیک را تشدید کند، بلعیدن هوای اضافی هنگام استفاده از شیشه شیر است که به سیستم گوارشی نوزاد آسیب می‌زند. شیشه شیر ضد نفخ می‌تواند در کاهش علائم کولیک نوزاد موثر باشد. شیشه‌های شیر ضد نفخ به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا از وارد شدن هوا به معده نوزاد جلوگیری کنند. این شیشه‌ها دارای سیستم ونت خاصی هستند که به کاهش گاز، ریفلاکس و نفخ کمک می‌کنند و نوزاد را از ناراحتی‌های ناشی از بلع هوا دور می‌سازند. مطالعات نشان داده‌اند که نوزادانی که با شیشه‌های ضد نفخ تغذیه می‌شوند، نسبت به نوزادانی که با شیشه‌های معمولی تغذیه می‌کنند، علائم کولیک کمتری دارند و زمان کمتری را به گریه می‌گذرانند.

معرفی 4 شیشه شیر ضد نفخ

در ادامه به بررسی 4 شیشه شیر ضدنفخ و ضد کولیک می‌پردازیم که با کمک آن می‌توانید رفلاکس و کولیک نوزادتان را کنترل کنید.

شیشه شیر نچرال 125 میل سری Response فیلیپس:

شیشه شیر نچرال سری Response فیلیپس اونت با ظرفیت 125 میلی لیتر، گزینه‌ای مناسب برای نوزادان تازه متولدشده است. این مدل از سرشیشه هوشمند بهره می‌برد که به طور طبیعی با مکیدن نوزاد تنظیم شده و جریان شیر را متناسب با نیاز او تغییر می‌دهد. طراحی ارگونومیک و استفاده از مواد فاقد BPA، ایمنی و راحتی را برای نوزاد فراهم کرده و حس تغذیه طبیعی را شبیه سازی می‌کند.

شیشه شیر پلیمری 250 میل سبز دکتر براون:

شیشه شیر پلیمری 250 میلی لیتری دکتر براون، با طراحی پیشرفته ضد کولیک، یکی از بهترین گزینه‌ها برای کاهش مشکلات گوارشی نوزادان است. این مدل دارای سیستم تهویه داخلی است که با حذف حباب‌های هوا از شیر، از نفخ، دل درد و رفلاکس جلوگیری می‌کند. جنس پلیمری مقاوم و سبک این محصول، آن را در برابر ضربه ایمن کرده و رنگ سبز آن، ظاهری جذاب به شیشه داده است. این محصول فاقد BPA بوده و از مواد کاملاً ایمن برای نوزادان ساخته شده است.

شیشه شیر سیل باتل طلایی BS5520

مدل BS5520 سیل باتل با طراحی لوکس و رنگ طلایی درخشان، علاوه بر ظاهر زیبا، عملکردی فوق العاده برای تغذیه نوزاد دارد. این شیشه شیر از جنس مقاوم و فاقد BPA ساخته شده و دارای سرشیشه نرم و ضد نفخ است که از ورود هوا به معده نوزاد جلوگیری کرده و تغذیه‌ای آرام و بدون ناراحتی را فراهم می‌کند. ظرفیت این شیشه، برای نوزادانی که در حال رشد هستند، ایده آل است و طراحی خوش دست آن، گرفتن شیشه را برای والدین و نوزاد آسان‌تر می‌کند.

شیشه شیر 240 میل صورتی هی اور شی:

شیشه شیر 240 میلی لیتری هی اور شی با طراحی زیبا و رنگ صورتی، یک انتخاب عالی برای نوزادان دختر است. این محصول دارای سرشیشه سیلیکونی نرم و منعطف است که به خوبی حس مکیدن طبیعی را برای نوزاد شبیه سازی می‌کند. طراحی ضد کولیک این شیشه، از تشکیل حباب‌های هوا در شیر جلوگیری کرده و مانع از نفخ و ناراحتی معده نوزاد می‌شود. جنس مقاوم و فاقد BPA این محصول، ایمنی و سلامت نوزاد را تضمین می‌کند و دسته‌های ارگونومیک آن، به نوزادان کمک می‌کند تا به راحتی شیشه را در دست بگیرند.

آیا استفاده از قطره ضد کولیک مفیده؟

استفاده از قطره ضد کولیک می‌تواند در کاهش علائم کولیک نوزاد مفید باشد، اما اثرات آن بسته به وضعیت هر نوزاد متفاوت است. این قطره‌ها معمولاً حاوی مواد گیاهی یا ترکیباتی مانند سیمیکون هستند که به کاهش گاز و نفخ در شکم کمک می‌کنند. این مواد با ایجاد حباب‌های گازی کوچک‌تر در سیستم گوارشی نوزاد، از شدت درد و ناراحتی ناشی از نفخ می‌کاهند. با این حال، باید توجه داشت که کولیک نوزاد به طور طبیعی یک مرحله موقتی است و مصرف قطره‌های ضد کولیک تنها می‌تواند علائم را تسکین دهد و به طور کامل مشکل را از بین نمی‌برد.

جمع بندی

کولیک نوزادی یک مشکل رایج است که از هر سه نوزاد، یکی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با وجودی که هنوز مشخص نیست دقیقا چه چیزی باعث بروز قولنج نوزادی می‌شود، اما محققان برخی از فاکتورها مانند حساسیت غذایی را به عنوان عوامل موثر در ایجاد کولیک در نظر می‌گیرند. با وجودی که کولیک هم برای نوزاد و هم والدین سخت و آزاردهنده است، اما در بیشتر مواقع جای نگرانی نیست و این مشکل به تدریج با رشد نوزادان برطرف می‌شود. اما اگر متوجه شدید که علائم دیگری هم به همراه کولیک وجود دارد، حتما برای معاینه بیشتر نوزاد به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.

منابع: webmd, my.clevelandclinic, mayoclinic, betterhealth, familydoctor