علت سوختگی پای نوزاد چیست؟
یکی از مواردی که می تواند موجب گریه‌های شدید نوزادان یا بیقراری آنها شود، سوختگی پای نوزاد است که به عنوان راش پوشک هم شناخته می‌شود. راش پوشک، یا درماتیت پوشک، نتیجه واکنش پوست نوزادان نسبت به پوشک یا سایر شرایط حساسیت زایی است که موجب ملتهب شدن پوست حساس آنها می‌شود. سوختگی پای نوزاد، معمولاً در نوزادان 9 تا 12 ماهه رخ می‌دهد، با این حال ممکن است تا زمانی که کودک پوشک می‌شود، این شرایط مشکل ساز شود. از آنجایی که عوامل مختلفی باعث بروز این مشکل می‌شود، باید با علل مختلف آن آشنا شد. در ادامه به صورت کامل راش پوشک و علائم آن را بررسی می‌کنیم.
سوختگی پای نوزاد چیست؟
سوختگی پای نوزاد یا راش پوشک نوعی درماتیت است که به دنبال آن یک سری لکه‌های پوستی ملتهب روی باسن، ران‌ها و اندام تناسلی نوزادان دیده می شود. این شرایط می تواند ناشی از پوشک‌های خیس و کثیف باشد که اغلب به موقع تعویض نمی‌شوند. اما همیشه علت راش پوشک این نیست و گاهی سایر عوامل هم می‌توانند باعث حساسیت و کبودی پوست این ناحیه شوند. بثورات پوشک معمولاً با مراقبت‌های ساده در خانه، مانند خشک کردن کامل کودک، تعویض مکرر پوشک و استفاده از کرم یا پماد از بین می‌رود.
عرق سوز شدن ناحیه تناسلی نوزاد
یکی از رایج‌ترین دلایل سوختگی پای نوزادان، عرق سوز شدن ناحیه تناسلی است. عرق سوز شدن به دلیل تعویض نشدن پوشک یا استفاده از پوشک و جریان نداشتن هوا ایجاد می‌شود و نتیجه آن یک پوست ملتهب و قرمز است. ادرار سوختگی یا سوختگی ناشی از اسهال، همگی می‌توانند باعث عرق سوز شدن ناحیه تناسلی در نوزادان شوند.
علائم سوختگی پای نوزاد
شما می‌توانید بثورات مرتبط با راش پوشک را با کمک یک سری علائم شناسایی کنید. علائم سوختگی پای نوزاد شامل موارد زیر است:
- پوست ملتهب در ناحیه پوشک که شامل باسن، ران‌ها و اندام تناسلی می‌شود
- پوست حساس و خارش دار در ناحیه پوشک
- زخم در ناحیه‌ای که کودک پوشک شده است
- ناراحتی، بی قراری و گریه به ویژه در هنگام تعویض پوشک
- قرمزی خفیف تا شدید
- برآمدگی روی پوست و دردناک شدن آن
راش‌های پوشک یا درماتیت پوشک ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد. در موارد خفیف بثورات ممکن است تنها در چند نقطه ظاهر شوند. اما در موارد شدیدتر سوختگی پای نوزاد، بثورات می‌توانند به صورت تاول‌ها یا زخم‌های باز و دردناک باشند. حتی گاهی این بثورات عفونی می‌شوند و اطراف آنها متورم است. بدترین حالت این راش‌ها، خونریزی داشتن آنهاست، زمانی که بثورات آنقدر ملتهب و دردناک می‌شوند که در نهایت خونریزی می‌کنند.
علت سوختگی پای نوزاد
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد راش پوشک شوند، از جمله:
- رطوبت بیش از حد در ناحیه پوشک کودک، خصوصا در مواردی که پوشک کودک برای مدت زمانی طولانی تعویض نمی‌شود
- تماس طولانی مدت ادرار یا مدفوع با پوست نوزاد، خصوصا خوابیدن نوزادان با پوشک مدفوعی
- اسهال داشتن
- عفونت قارچی
- عفونت باکتریایی
- واکنش آلرژیک به مواد به کار رفته در تولید پوشک
- واکنش به غذا (حساسیت غذایی)
- شروع خوردن غذاهای جامد
- مصرف آنتی بیوتیک
- درماتیت آتوپیک
- درماتیت سبورئیک
در برخی موارد که علت ظاهر شدن این راش‌ها، تحریک و اگزمای پوستی است، ادرار سوختگی یا اسهال عامل اصلی ایجاد بثورات هستند. اما گاهی به دلیل رشد مخمرها یا باکتری‌ها در ناحیه تناسلی نوزادان، بثورات عفونی ایجاد می‌شوند که معمولا متورم و دردناک اند.
علت سوختگی مقعدی نوزاد
گاهی اوقات سوختگی پای نوزادان در ناحیه مقعدی است که عمدتا علت آن، تماس طولانی مدت ادرار یا مدفوع (خصوصا مدفوع) با پوست بدن است. تعویض نشدن پوشک یا شسته نشدن کودک بعد از هر بار مدفوع کردن می تواند باعث حساسیت بیشتر پوست ناحیه مقعد شود. البته اسهال داشتن یا اسیدی بودن مدفوع از دیگر دلایل رایج سوختگی مقعدی نوزاد است.
راه‌های تشخیص سوختگی پای نوزاد
در بیشتر مواقع والدین هنگام تعویض پوشک، با مشاهده علائمی همچون قرمزی یا التهاب می‌توانند راش پوشک را تشخیص دهند. در موارد شدیدتر، پزشک یا متخصص اطفال با بررسی بثورات روی پوست نوزاد و علائمی که دارد، علت و منشا سوختگی پای نوزادان را شناسایی می‌کند. معمولا برای تشخیص سوختگی پای نوزاد به انجام تست‌های پوستی یا آزمایش نیاز نیست و تنها با معاینه فیزیکی می‌توان آن را تشخیص داد.
راه‌های درمان سوختگی پای نوزاد
درمان سوختگی پای نوزادان بر اساس نوع راش‌ها و دلیل ایجاد آنها، متفاوت است. اولین و بهترین کار، خشک و تمیز نگه داشتن نوزاد و تعویض به موقع پوشک است. از طرفی هم بهتر است از پوشک‌های با کیفیت و بدون حساسیت برای نوزادان استفاده کنید. اگر با رعایت همه این موارد، بثورات باقی ماند، می‌توان با پمادهای مناسب برای سوختگی پای نوزادان، بثورات و راش‌ها را درمان کرد. درمان شامل از بین بردن علائم ناراحت کننده و از همه مهم‌تر رفع عامل ایجاد کننده بثورات است.
بهترین پماد سوختگی پای نوزاد
بهترین راه برای رفع سوختگی پای نوزادان، استفاده از پمادهای التیام بخش و ضد التهابی است که با مصرف آنها، می‌توان سوختگی را درمان کرد. این پمادها انواع مختلفی دارند و باید بر اساس شدت علائم و دلیل بروز بثورات پوستی، مناسب‌ترین پماد را برای کودک استفاده کنید.
پماد برای ادرار سوختگی شدید نوزاد
در مواردی که بثورات و التهاب پوست پای نوزادان در نتیجه ادرار سوختگی است، معمولا می‌توان با کمک یک سری پمادها، این التهاب را تسکین داد. برخی پمادها و کرم‌ها به شکلی فرموله شده‌اند که می‌توانند شدیدترین نوع سوختگی‌ها را هم تسکین دهند. آنها با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، از گسترش التهاب جلوگیری می‌کنند.
پماد ان ان برای سوختگی نوزاد (پماد تریامسینولون اِن اِن برای سوختگی نوزاد)
یکی از انواع پمادهایی که می‌توانید برای درمان سوختگی پای نوزادان از آن استفاده کنید، پماد تریامیسنولون ان ان است. این پماد در دسته داروهای استروئیدی موضعی قرار می‌گیرد و می تواند علائم مختلف التهابی روی پوست را تسکین دهد. این پماد یکی از قوی‌ترین درمان‌ها برای سوختگی پای نوزادان، خصوصا در اثر ادرار سوختگی‌های شدید است.
پماد زینک اکساید برای سوختگی پای نوزاد
یکی از بهترین نوع پمادهایی که می‌توان از آن برای التیام و درمان سوختگی پای نوزادان استفاده کرد، پماد زینک اکساید است. زینک اکساید از یک سو اثر ترمیم کنندگی دارد و از سوی دیگر می تواند با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، از تحریک بیشتر جلوگیری کند. در برخی مواقع می‌توان از پماد زینک اکساید به عنوان یک داروی پیشگیرانه برای ایجاد بثورات هم استفاده کرد.
پماد هیدروکورتیزون برای سوختگی پای نوزاد
هیدروکورتیزون یک داروی استروئیدی است که می تواند واکنش‌های التهابی را تسکین دهد. در نتیجه برای درمان ادرار سوختگی، درماتیت و اگزمای پوست حساس نوزادان موثر است. با این حال تنها باید با تجویز پزشک از این دارو برای نوزادان استفاده کنید.
پماد سیلور سولفادیازین برای سوختگی پای نوزاد
یکی دیگر از پمادهایی که پزشک برای درمان راش پوشک تجویز می‌کند، پماد سیلور سولفادیازین است. این پماد در مواقعی که علت راش‌های پوستی، التهاب‌های ناشی از عفونت قارچی یا باکتریایی است تجویز می‌شود و اثر ضد عفونی کنندگی دارد. از آن برای جلوگیری از عفونت های پوستی هم استفاده می‌شود. توجه کنید که نباید از این پماد بدون تشخیص پزشک استفاده کنید.
کالاندولا بهترین پماد سوختگی پای نوزاد
کالاندولا یک پماد گیاهی است که در آن از ترکیبات طبیعی جهت محافظت از پوست استفاده شده است. ترکیبات طبیعی مورد استفاده در کالاندولا، از جمله گل همیشه بهار، دارای خواص ضد التهابی، ضد حساسیتی و ضد عفونی کنندگی است و می‌توان از آن برای درمان سوختگی پای نوزادان استفاده کرد.
پماد آلفا برای سوختگی پای نوزاد
اگر راش‌های پوستی خیلی ملتهب و شدیدند یا این که نوزادان دچار ادرار سوختگی بسیار شدیدی هستند، یکی از پمادهای بسیار موثری که می‌توان از آن استفاده کرد، پماد آلفا است. این پماد به سرعت می تواند التهاب را تسکین دهد و در درمان انواع حساسیت‌های شدید پوستی موثر است.
بتامتازون برای سوختگی پای نوزاد
بتامتازون جزو پمادهایی است که برای ادرار سوختگی شدید یا بثورات بسیار ملتهب در پوست نوزادان تجویز می‌شود. بتامتازون جزو کورتون هاست و تنها باید توسط پزشک تجویز شود. این پماد برای رفع خارش و سوزش، خصوصا در مواردی که علت بثورات، اگزمای شدید یا درماتیت باشد، بسیار موثر است.
درمان سوختگی پای نوزاد از اسهال
زمانی که اسهال باعث سوختگی پای نوزادان شده است، درمان کمی چالش برانگیزتر می‌شود، چرا که نمی‌توان همزمان اسهال و سوختگی را با هم کنترل کرد. در این شرایط ابتدا باید به محض دفع اسهال، سریعا ناحیه تناسلی را با آب ولرم به آرامی شست و شو دهید. سپس کاملا آن را خشک کنید و از کرم‌های تسکین دهنده و ضد التهاب مانند زینک اکساید کمک بگیرید.
درمان سوختگی مقعدی نوزاد
تعویض سریع پوشک، شستن کامل ناحیه مقعدی و خشک نگه داشتن آن از اصلی‌ترین کارهایی است که به رفع سوختگی مقعدی نوزادان کمک می‌کند. علاوه بر این، می‌توان برای رفع قرمزی و التهاب این ناحیه از پمادهایی مانند زینک اکساید، کلاندولا یا حتی ویتامین آ-د استفاده کرد.
درمان سنتی سوختگی پای نوزاد
علاوه بر پمادهایی که برای درمان سوختگی پای نوزادان در دسترس است، برخی از درمان های سنتی و خانگی هم در تسکین علائم موثرند. روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن جامد، از جمله ترکیباتی است که می‌توان با کمک آنها، راش پوشک را درمان کرد و علائم آن را تسکین داد.
گلاب برای سوختگی پای نوزاد
گلاب خواص ضد التهابی زیادی دارد و می‌توان از آن برای رفع قرمزی و التهاب ناحیه تناسلی نوزادان و ادرار سوختگی استفاده کرد. گلاب به تسکین ناحیه آسیب دیده کمک می‌کند و می تواند التهاب را به میزان زیادی کم کند. اما گاهی استفاده از گلاب در ناحیه آسیب دیده ممکن است باعث حس سوزش موقتی شود.
شیر مادر برای سوختگی پای نوزاد
یکی از ترکیباتی که در روش‌های سنتی برای رفع سوختگی پای نوزادان از آن استفاده می‌شود، شیر مادر است. برخی از مطالعات محدود نشان می‌دهد که شیر مادر می تواند به خوبی پماد هیدروکورتیزون عمل کند و راش‌های پوستی پای نوزاد را تسکین دهد. از آنجایی که استفاده از شیر ضرر خاصی ندارد، می‌توان آن را برای رفع راش پوشک امتحان کرد.
روغن جامد برای سوختگی پای نوزاد
یکی دیگر از درمان های سنتی سوختگی پای نوزادان، استفاده از روغن جامد روی ناحیه آسیب دیده است. روغن جامد یا روغن نباتی، تاثیر قابل توجهی روی رفع خشکی، التهاب و سوزش پای نوزادان دارد. از روغن جامد می‌توان برای رفع سوختگی مقعدی نوزادان هم استفاده کرد.
وازلین برای سوختگی پای نوزاد
برای درمان راش پوشک در خانه، می‌توان از وازلین هم استفاده کرد. وازلین به عنوان یک کرم موضعی می تواند با خاصیت نرم کنندگی که دارد، التهاب و خشکی پوست را بهبود ببخشد. از وازلین برای عرق سوز شدن ناحیه تناسلی یا ادرار سوختگی نیز استفاده می شود.
درمان فوری سوختگی پای نوزاد
برای درمان فوری سوختگی پای نوزادان بهتر است از پمادهای مخصوص ادرار سوختگی نوزاد استفاده کرد. پمادهایی مانند سودوکرم، یا پماد سوختگی پای نوزادان نیوآ، از جمله کرم‌هایی هستند که با استفاده از آنها به سرعت التهاب و سوختگی پای نوزادان برطرف می‌شود.
انواع سوختگی پای نوزاد
از آن جایی که عوامل مختلفی می تواند باعث بروز راش پوشک شود، آنها انواع مختلفی دارند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- راش‌های تحریک کننده پوستی
- راش‌های ناشی از آلرژی یا اگزما
- انواع سوختگی ناشی از حساسیت به پوشک
- سوختگی ناشی از مدفوع یا اسهال
- عفونت قارچی
- عفونت باکتریایی
- درماتیت سبوروئیک
عوارض سوختگی پای نوزاد
در بیشتر مواقع سوختگی پای نوزادان بدون هیچ عارضه‌ای برطرف می‌شود. اما گاهی هم ممکن است راش پوشک باعث بروز عوارض زیر شود:
- درد و ناراحتی شدید نوزادان که می تواند باعث بیخوابی و بیقراری آنها شود
- تغییرات در رنگ پوست نوزادان یا هیپوپیگمانتاسیون پس از التهاب که به دنبال آن رنگ پوست زرد یا قهوه‌ای تیره می‌شود
- عفونت و تورم بثورات، خصوصا عفونت شدیدی که به درمان پاسخ نمی‌دهد
راه‌های پیشگیری از سوختگی پای نوزاد
با در نظر گرفتن چند توصیه ساده می‌توان جلوی سوختگی پای نوزادان را گرفت. بهترین توصیه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- پوشک را به موقع تعویض کنید
- بعد از هر بار تعویض پوشک، حتما نوزاد را بشویید و خوب خشک کنید
- سعی کنید برای چند دقیقه پای نوزادان را در معرض هوای تازه قرار دهید
- از شوینده‌های ملایم و مناسب برای شستن لباس نوزادان استفاده کنید
- مراقبت رژیم غذایی و حساسیت‌های غذایی نوزادان باشید
- از پوشک با کیفیت و سازگار با پوست کودک استفاده کنید
- می‌توانید به منظور پیشگیری از تشدید بثورات و بدتر شدن آنها، بعد از هر بار تعویض پوشک، در صورت ملتهب بودن پوست از یک پماد ملایم مانند زینک اکساید یا کالاندولا استفاده کنید
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
در بیشتر مواقع با رعایت بهداشت کودک، از جمله تعویض به موقع پوشک، می‌توان از سوختگی پای نوزاد جلوگیری کرد. اکثر درمان های موجود از جمله پمادهای ضد التهابی می‌توانند به راحتی راش پوشک را درمان کنند. اما زمانی که این راش‌ها خیلی شدید و گسترده شدند یا این که درمان های معمول روی آنها موثر نبود، باید حتما برای بررسی بیشتر به یک متخصص اطفال مراجعه کنید. خصوصا اگر علت راش عفونت قارچی یا باکتریایی باشد، به درمان های تخصصی پزشکی نیاز است.
پرسش‌های متداول
برای ادرار سوختگی نوزاد چی خوبه؟
کرم‌ها و پمادهای ضد التهاب و ضد سوختگی مانند پماد ان ان یا کالاندولا، برای رفع قرمزی و التهاب بسیار موثرند. همچنین می‌توان از درمان های خانگی هم برای رفع ادرار سوختگی نوزادان کمک گرفت.
آیا برای سوختگی پای نوزاد به مسکن نیاز است؟
خیر به هیچ عنوان نباید برای درمان سوختگی پای نوزاد از مسکن استفاده کرد و مصرف مسکن‌ها برای نوزادان مجاز نیست. تنها در موارد بسیار شدید ممکن است پزشک از درمان‌هایی مانند پماد هیدروکورتیزون یا سایر استروئیدها استفاده کند تا با کاهش التهاب، درد هم کمتر شود.
چقدر طول می‌کشد ادرار سوختگی نوزاد خوب شود؟
مدت زمان بهبودی سوختگی پای نوزاد به علت و شدت آن بستگی دارد. گاهی اوقات راش‌ها به سرعت و طی چند روز بهبود می‌یابند. اما در موارد شدیدتر، شاید دوره درمان ادرار سوختگی کمی طولانی‌تر شود.
لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که راش‌ها و بثورات خیلی شدید و گسترده شوند یا این که علائم دیگری مانند تورم، عفونت یا تب هم وجود داشته باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد تا با بررسی علت بروز این علائم، بهترین درمان را تجویز کند.
برای ادرار سوختگی نوزاد دختر چیکار کنیم؟
در نوزادان دختر حساسیت ناحیه تناسلی بیشتر است، خصوصا که احتمال عفونت در آنها بالاست. خشک و تمیز نگه داشتن کودک و تعویض به موقع پوشک در بیشتر مواقع می تواند از ادرار سوختگی نوزاد دختر جلوگیری کند.
برای ادرار سوختگی نوزاد پسر چیکار کنیم؟
با استفاده از پمادهایی مانند کالاندولا یا زینک اکساید می‌توان التهاب و سوزش ناشی از ادرار سوختگی نوزادان پسر را درمان کرد. علاوه بر این، حتما باید به موقع پوشک کودک را عوض کنید.
برای ادرار سوختگی نوزاد از چه پمادی استفاده کنیم؟
پمادهای مختلفی برای درمان ادرار سوختگی نوزادان وجود دارد. از پمادهای ضد التهاب و ضد حساسیت گرفته تا پمادهای استروئیدی که می‌توانند واکنش‌های التهابی را سرکوب کنند، همگی برای ادرار سوختگی نوزاد تجویز می‌شوند.
منابع:healthline,webmd,clevelandclinic,mayoclinic
