آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه برای تشخیص ناباروری

آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه به عنوان یکی از مهم ترین و رایج ترین تست های مربوط ناباروری برای خانم هایی است که از مشکل ناباروری رنج می برند. این تست را به شکل معمول برای بررسی ذخیره تخمدان بررسی می کنند. دلیل این امر ترشح هورمون محرک FSH یا فولیکول است که به وسیله ی غده ی هیپوفیز ترشح می شود. مهم ترین وظیفه ای که این هورمون بر عهده دارد فرایند بالغ کردن تخمک ها است. هنگامی که ذخیره ی تخمدان ها در بدن افراد رو به کاهش است بدن با تولید هورمون محرک فولیکول سعی بر تحریک تخمدان ها برای تخمک گذاری دارد.
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه را اغلب پزشکان برای بررسی وضعیت عملکرد تخمدان ها درخواست می کنند. در حقیقت این تست یک نوع آزمایش خون معمولی است.خانم ها برای انجام این آزمایش باید در روز سوم شروع پریودی به آزمایشگاه مراجعه کنند. برای انجام این تست لازم است که نمونه خونی را جهت اندازه گیری سطح هورمون FSH نیاز است را بگیرند. نکته ی قابل توجه این است که در کنار سنجش سطح هورمون FSH میزان هورمون های دیگر مانند استرادیول یا E2 ، هورمون LH ، پرولاکتین را محاسبه می کنند. مقایسه ی سطح این هورمون ها به پزشکان اجازه می دهد تا در بررسی دقیق مشکلات مربوط به عملکرد تخمدان آگاهی لازم را داشته باشند.
زمان انجام آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهانه
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه باید حتما در زمان تعیین شده انجام شود. همانطور که در ابتدا اشاره کردیم هورمون FSH که وظیفه ی تحریک تخمدان ها برای تخمک گذاری بیشتر را به عهده دارد؛ در این روز به بالاترین سطح خود می رسد. بالا بودن سطح این هورمون در روز سوم پریودی بیانگر کاهش ذخیره ی تخمدان ها است. با بررسی این وضعیت پزشک می تواند درمان های لازم را برای فرد تجویز کند.
عوامل موثر بر آزمایش خون هورمونی FSH
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه همانطور که قبلا اشاره کردیم را برای محاسبه ی اندازه ی هورمون هایی انجام می گیرد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
هورمون محرک فولیکول یا FSH : تست خون هورمونی با هدف ارزیابی پارامترهایی نظیر چک کردن باروری و سلامت اندام تناسلی انجام می گیرد. این هورمون در تولید مثل آقایان و خانم ها بسیار موثر است. تولید هورمون فولیکول به شکل پیچیده ای در بدن به وسیله سیستم هیپوتالاموس و هیپوفیز انجام می گیرد. غده ی هیپوتالاموس با آزاد سازی هورمونی با عنوان گنادوتروپین این فرایند را ادامه می دهد. این هورمون باعث به وجود آمدن هورمون های FSH و LH می شود. هورمون فولیکول در خانم هایی که در سن باروری هستند باعث رشد و تکامل فولیکول ها می شود. این فولیکول ها در سیکل پریودی وارد مرحله تازه ای می شوند. در این بخش از دوره پریودی به مراحل فولیکولی، اوولاسیون، لوتئال تقسیم بندی می شود. در هنگام فرایند فولیکولی FSH باعث تولید استرادیول به وسیله ی فولیکول می شود.
آزمایش خون هورمونی را به این دلیل در روز سوم عادت ماهیانه انجام می دهند که در پایان مرحله فولیکولار FSH و LH افزایش پیدا می کند. آزاد سازی تخمک در تایم کوتاهی پس از افزایش هورمون های LH و FSH اتفاق می افتد. در صورتی که سطح این هورمون کم باشد می تواند دلایلی مانند ختلال زودرس در تخمدان یا کمبود ذخایر تخمدان باشد. در برخی موارد پایین بودن سطح این هورمون امکان وجود سندرم پلی کیستیک یا نارسایی در عملکرد غدد جنسی باشد.
بررسی استرادیول یا E2
بررسی استرادیول معمولا برای درمان ناباروری است. علاوه بر درمان ناباروری این آزمایش برای خونریزی زیاد و غیر طبیعی، اختلالات عادت ماهیانه انجام می شود. در حقیقت استرادیول به عنوان یک هورمون استروئیدکی است که در دسته ی استروژن ها قرار می گیرد. این هورمون وظیفه ی تنظیم عادت ماهیانه را بر عهده دارد. زمانی که سطح این هورمون در حالت طبیعی باشد به این معنی است که فرایند تخمک گذاری در حالت عادی انجام می گیرد. در اوایل دوره عادت ماهیانه این هورمون باید در سطح پایین باشد. اندازه ی این هورمون در حالت عادی در روز سوم از عادت ماهیانه به پایین ترین میزان خود می رسد. در صورتی که این هورمون بیشتر از سطح عادی باشد امکان وجود پلی کیستیک در تخمدان یا کاهش ذخیره در تخمدان ها باشد.
بررسی هورمون لوتئینه یا LH
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه به بررسی هورمون لوتئینه نیز می پردازد. اما این هورمون چیست و چه عملکردی دارد. همانطور که می دانید این هورمون نقش تعیین کننده ای در بارداری و تولید مثل دارند. در هنگام انجام فرایند لوتئال قسمتی از فولیکول تخمک که پاره می شود به جسم زرد تبدیل می شود. ترشح هورمون HL باعث می شود که از جسم زرد پروژسترون تولید شود. هنگامی که میزان غلظت استرادیول و پروژسترون افزایش پیدا کند میزان HL وFSH کاهش پیدا می کند. در صورتی که پس از گذشت چند روز تخمک بارور نشود، به تبع میزان این هورمون نیز کاهش پیدا می کند. در نتیجه ی این فرایند سیکل پریودی آغاز می شود و زمانی که پایان پیدا می کند این سیکل مجددا تکرار می شود.
معمولا سطح این هورمون قبل از تخمک گذاری افزایش پیدا می کند. در صورت که میزان هورمون LH در مقایسه با FSH بیش از دو به یک و سه به یک باشد امکان وجود مشکلاتی مانند سندروم کیست پلی کیستیک را ایجاد می کند.
اهمیت بررسی پرولاکتین
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه اندازه هورمون پرولاکتین در خون را مورد تست قرار می دهند. این هورمون به صورت معمول در خانم های حامله بسیار بالا است. وظیفه ی اصلی این هورمون ترشح شیر است، این هورمون مانند هورمون های دیگر که به توضیح آن ها پرداختیم از طریق هیپوفیز در بدن ترشح می شود.
سطح هورمون پرولاکتین توسط هورمون های دیگر مانند دوپامین کنترل می شود. وجود پرولاکتین طبیعی در بدن بانوان باعث ایجاد چرخه ی قاعدگی منظم می شود. جالب است بدانید که این هورمون در مردان بر روی سطح اسپرم تاثیر می گذارد. زمانی پرولاکتین در خون افزایش پیدا می کند به علت وجود پرولاکتینوما که نوعی تومور در غده ی هیپوفیز است امکان اختلال در ترشح هورمون لوتئینه کننده و هورمون محرک فولیکول می شود. هر گونه تغییری که در سطح این دو هورمون به وجود بیاید موجب ایجاد اشکال در تخمک گذاری و نامنظمی پریود می شود.
عواملی که باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام این آزمایش می شود
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه را باید تحت شرایط استاندارد انجام بدهید. مواردی که در ادامه ذکر می کنیم باعث می شود که نتایج این نوع تست هورمونی کاذب یا دچار اختلال شود. تجویز رادیوایزوتوپ ها در زمان نزدیک به آزمایش، مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی و استروژن، آنتی بادی های هتروفیل، بارداری، مصرف داروهایی که میزان LH را افزایش می دهند. این داروها شامل هیدروکورتیزون، کتوکونازول، لوپرورلین، اسپیرونولاکتون،بیکالوتامید، بروموکریپتین ،نالوکسان، تاموکسیفن، گوسرلین، ، کلومیفن، فیناستراید، هورمون آزاد کننده گنادوتروپین، والپروئیک اسید می شود.
داروهایی که باعث کاهش این هورمون می شود می توانند در نتیجه ی این تاثیر منفی داشته باشند. این داروها عبارتند از فنوتیازین ها، پیموزاید، ، تاموکسیفن، تورمیفن، تیوریدازین، استروژن/پروژسترون تراپی، اتینیل استرادیول، فیناستراید، گوسرلین استروژن های کونژوگه، دانازول، داروهای جلوگیری از بارداری خوراکی، والپروئیک اسید، داروهای پیشگیری از تشنج، پراواستاتین، پردنیزون، مدروکسی پروژسترون، مژسترول، استانوزولول ،کاربامازپین، ، متفورمین، اوکتروتید، استروئیدهای آنابولیک، هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین، دیگوکسین هستند. لازم است پیش از انجام این آزمایش با پزشک خود مشورت کرده و داروهایی را که مصرف می کنید را به وی گزارش دهید.
نتیجه گیری
آزمایش خون هورمونی در روز سوم عادت ماهیانه یکی از مهم ترین تست ها است که برای آگاهی از سلامت جسمی زنان و باروری آن ها انجام می شود. همانطور که میدانید علت بیشتر مشکلات ناباروری در خانم ها عدم تعادل در هورمون ها است. شرایط این آزمایشات به دلیل اهمیت آن خاص است و لازم است حتما در سومین روز از پریود شدن خانم ها انجام بگیرد. ناباروری یا بروز صفات مردانه در خانم ها به عنوان یک چالش بسیار بزرگ به شمار می رود. ریشه همه ی این مشکلات همانطور که در بالا اشاره کردیم مشکلات هورمونی است.
آزمایش هورمون زنانه برای شناسایی مواردی مانند تاخیر سیکل عادت ماهانه، توقف پریودی، عدم تخمک گذاری و ..... می شود. همه ی این موارد منشاء هورمونی دارند. در صورتی که با بیماری ها و مشکلات زنانه دست به گریبان هستید یا داروهایی را مصرف می کنید می توانید برای اثر بخشی این داروها و تسریع روند درمان آزمایش هورمون زنانه را امتحان کنید. هورمون ها به عنوان مهم ترین عامل تنظیم کننده فرایندهای مختلف در بدن هستند. برای تعیین سطح سلامت بدن لازم است سطح هورمون ها را اندازه گیری کنید.
هورمون ها با عنوان مواد شیمیایی هستند که به وسیله ی غدد درون ریز در بدن افراد ترشح می شوند. هرگونه تغییر در میزان این هورمون ها نشان دهنده ی آغاز بیماری است. دلایل مختلفی برای وجود عدم تعادل هورمونی در بدن خانم ها وجود دارد که شامل پریودهای سنگین یا نامنظم، ریزش مو، رویش موهای بیش از اندازه بر روی چانه یا دیگر بخش های بدن، تغییرات در خلق و خو، افسردگی، یائسگی زودرس، اما مهمترین مشکلی که با تغییرات هورمونی ممکن است ایجاد شود ناباروری در خانم ها است که با تشخیص به موقع امکان درمان آن وجود دارد.

منابع : 

https://www.medicalnewstoday.com/articles/324122
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjK4tnUwKz3AhW5_7sIHZbeDZYQFnoECAcQAQ&url=https%3A%2F%2Fmy.clevelandclinic.org%2Fhealth%2Fbody%2F22255-luteinizing-hormone&usg=AOvVaw102xn6YqD6FsHB1BnQ0WX0
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjK4tnUwKz3AhW5_7sIHZbeDZYQFnoECCsQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.rmact.com%2Fgetting-started%2Ffertility-testing%2Fwhat-is-cycle-day-3&usg=AOvVaw1j3CZ1O8ETmHmAWWDk_XMZ