هفته یازدهم بارداری چه علائمی دارد؟ راهنمایی کامل از صفر تا صد

یکی از مراحل مهم و پرچالش در دوران بارداری، هفته یازدهم بارداری است. در این هفته، بدن مادر تغییرات بزرگی می‌کند تا شرایط لازم برای رشد و تکامل جنین فراهم شود. جنین نیز در این مرحله از بارداری با تغییرات مهمی مواجه است که به شکل‌گیری اندام‌ها و سیستم‌های داخلی او کمک می‌کند. در این هفته، معمولا علائم بارداری مثل حالت تهوع و خستگی هنوز وجود دارند، اما به تدریج ممکن است کاهش یابند. مادران در این مرحله باید به دقت به علائم بارداری توجه و در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌های غیرعادی به پزشک مراجعه نمایند.

علائم هفته یازدهم بارداری

علائم بارداری در هفته یازدهم ممکن است شامل حالت تهوع، خستگی، تغییرات سینه‌ها و افزایش وزن باشد. برخی از زنان ممکن است در این هفته کاهش حالت تهوع را تجربه کنند، اما برخی دیگر ممکن است همچنان با این مشکل مواجه باشند. برخی از علائم رایج دراین هفته را بررسی می‌کنیم:

یبوست و نفخ در هفته 11 بارداری

یبوست، خروج گاز و نفخ همگی در دوران بارداری شایع هستند که این مسئله عموما به دلیل تغییرات هورمونی به وجود آمده در بدن مادر است که می‌تواند موجب کند شدن سرعت هضم شود. برای حفظ سلامت سیستم گوارش توصیه می‌شود که در طول روز به صورت مداوم و جرعه جرعه آب بنوشید، غذاهای پرفیبر مانند میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید و فعالیت فیزیکی داشته باشید.

سوزش معده در یازدهمین هفته بارداری

در هفته یازدهم بارداری مادر ممکن است احساس سوزش یا ترش کردن داشته باشد که به آن سوء هاضمه اسیدی گفته می‌شود. این احساس سوزش معمولا از پایین استخوان سینه تا ناحیه پایین گلو گسترش پیدا می‌کند. بسیاری از زنان برای اولین بار در دوران بارداری سوزش سرمعده را تجربه می‌کنند. برای کاهش این سوزش بهتر است موارد زیر را رعایت نمایید:

• از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن بپرهیزید.
• از خوردن غذاهای پرب، تند، سرخ شده یا با ادویه زیاد خودداری کنید.
• حجم غذای خود در هر وعده را کمتر کنید.
• همراه با غذا از نوشیدن مایعات خودداری کنید.

احساسات متضاد در هفته 11 حاملگی

زندگی افراد با بچه‌دار شدن دچار تغییرات عظیمی می‌شود و این تغییرات اجتناب ناپذیر هستند. بیشترین تاثیرات نیز به واسطه تغییر در هورمون‌ها در مادر به وجود می‌آید. به عنوان مثال ممکن است مادر یک روز احساس کند هیجان زده است در حالی که روز بعد احساس اضطراب یا عصبی بودن داشته باشد. برای به حداقل رسانیدن این احساسات متضاد مهم است که حتما به اندازه کافی استراحت داشته باشید و از یک سبک غذایی سالم پیروی کنید. ورزش روزانه و ملایم را در برنامه خود بگنجانید و احساسات خود را با افراد نزدیکتان در میان بگذارید. توجه داشته باشید که با مراقبت از خود در واقع از فرزندتان مراقبت می‌کنید.

خستگی هفته یازدهم حاملگی

خستگی بارداری یکی از مواردی است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. در هفته یازدهم بارداری نیز این خستگی احتمالا هنوز به صورت قوی در فرد وجود دارد. در بسیاری از افراد زمانی که به سه ماهه دوم بارداری برسند این خستگی از بین رفته و انرژی زیادی را احساس خواهند کرد. در هفته یازدهم حاملگی می‌توانید با خوردن تنقلات مغذی، زود خوابیدن، چرت روزانه و کنار گذاشتن وظایف و کارهای غیر ضروری انرژی خود را حفظ کنید.

ترشحات واژن در هفته 11 بارداری

افزایش سطح استروژن ممکن است منجر به ترشح بیشتر از واژن در لباس زیر شود. ترشحات سالم شفاف تا سفید مایل به شیری و با بوی ملایم است. اگر ترشحات شما بوی نامطبوعی دارد، رنگ زرد، خاکستری یا سبز دارد، یا اینکه باعث درد یا خارش در ناحیه تناسلی شما شده لازم است که با پزشک خود تماس بگیرید.

بیزاری از غذا

میل به غذا یا بی میلی نسبت به آن هر دو در بارداری رایج و طبیعی است. تخمین زده می‌شود که حدود 60 درصد از زنان باردار احساس بیزاری و بی اشتهایی نسبت به غذا دارند که این مساله احتمالا به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حس بویایی است. اگرچه معمولا بیزاری از غذا (مانند احساس تهوع صبحگاهی) در سه ماهه دوم از بین می‌رود، اما این امکان نیز وجود دارد که اشتهای مادر تا زمان تولد کودک به حالت عادی بازنگردد.

سردرد در هفته 11 بارداری

سردرد در سه ماهه اول اغلب ناشی از تغییرات هورمونی، استرس، احتقان، آلرژی، کمبود خواب یا کم آبی بدن است. برخی از زنان برای اولین بار در دوران بارداری دچار سردرد میگرنی می‌شوند، از طرفی نیز بسیاری از زنان مستعد میگرن متوجه می‌شوند که سردردهای میگرنی آنها در دوران بارداری بهبود می‌یابد. در هفته یازدهم بارداری ورزش کردن، دوری از محرک‌های سردرد و مصرف استامینوفن (با مشورت پزشک معالج) از راه‌های ایمن برای جلوگیری و درمان سردرد بارداری هستند.

اضافه وزن بارداری در این هفته

اگر حالت تهوع باعث شده نتوانید خوب غذا بخورید یا هنوز وزن زیادی اضافه نکرده‌اید، نگران نباشید. کارشناسان توصیه می‌کنند در سه ماهه اول 1 تا 5 پوند (معادل نیم کیلوگرم یا دو کیلو و دویست گرم) اضافه وزن داشته باشید. برخی از زنان در سه ماهه اول بیشتر از این افزایش وزن خواهند داشت. به عنوان مثال در برخی مادران باردار به دلیل حساسیت‌های گوارشی به وجود آمده در سه ماهه اول، این افراد تنها قادر به هضم غذاهای ناسالم هستند و همین امر موجب افزایش وزن آنها خواهد شد.

علائم سقط جنین در هفته یازدهم بارداری

سقط جنین ممکن است در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد، اما در هفته یازدهم نیز باید به علائم احتمالی آن توجه داشت. این علائم می‌تواند شامل خونریزی واژینال، درد شدید شکم، ترشحات غیرطبیعی و کاهش ناگهانی علائم بارداری مانند حالت تهوع و خستگی باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید. سقط جنین در این مرحله از بارداری معمولا به دلیل مشکلات ژنتیکی یا ناهنجاری‌های ساختاری جنین رخ می‌دهد، اما علل دیگری نیز می‌تواند در آن دخیل باشد.

وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری

در هفته یازدهم بارداری، جنین به مراحل مهمی از رشد و تکامل خود می‌رسد. این مرحله از بارداری به ویژه از نظر توسعه سیستم‌های داخلی بدن اهمیت دارد. سیستم عصبی جنین به سرعت در حال تکامل است و مغز او شروع به کنترل حرکات بدنی می‌کند. اعضای داخلی مانند قلب، کبد و کلیه‌ها نیز به تدریج شکل گرفته‌اند و عملکرد خود را آغاز کرده‌اند. همچنین، جنین در این مرحله می‌تواند حرکات اولیه را انجام دهد، اگرچه این حرکات هنوز برای مادر قابل احساس نیست  (نکات مهم در مورد سلامت و رشد جنین).

در هفته یازدهم بارداری جنین چه شکلی است؟

در این هفته پرده بین انگشتان نوزاد از بین رفته و در نتیجه انگشتان او کشیده‌تر و متمایزتر دیده می‌شوند.

ارگان‌های بدن کودک

با نزدیک شدن به پایان سه ماهه اول بارداری، تمام اندام‌های حیاتی کودک شکل گرفته و در محل خود قرار دارند. بسیاری از ارگان‌های او شروع به فعالیت کرده‌اند، به عنوان مثال در هفته یازدهم بارداری کبد به ساخت گلبول‌های قرمز، کلیه‌ها به تولید ادرار و پانکراس به تولید انسولین مشغول هستند. در یازدهمین هفته حاملگی چهار حفره قلب کودک به طور کامل شکل گرفته‌اند و قلب در حال تپش است.

شکل‌گیری اندام تناسلی

یکی دیگر از تغییراتی که در هفته یازدهم بارداری در کودک رخ می‌دهد شکل گیری اندام تناسلی وی است. تا پایان هفته یازدهم حاملگی، اندام‌های جنسی خارجی یعنی آلت تناسلی و کیسه بیضه در پسران و کلیتوریس و لابیا در دختران تفاوتی با یکدیگر نخواهند داشت و این شباهت تا چند هفته آینده نیز ادامه خواهد داشت. از همین رو تشخیص تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی در پایان هفته یازدهم بارداری چندان امکان پذیر نخواهد بود.

کودک شما اکنون به اندازه یک انجیر است

در هفته یازدهم حاملگی کودک به اندازه یک انجیر بوده و طول آن برابر با 4 سانتی متر است. در این هفته کودک وزنی برابر با 45 گرم داشته و سر او نیز به سمت پایین قرار دارد.

تغییرات بدن در هفته یازدهم بارداری

در هفته یازدهم بارداری، بدن مادر نیز دستخوش تغییرات متعددی می‌شود. افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی ممکن است باعث بروز واریس، تورم دست‌ها و پاها و افزایش وزن شود. همچنین برخی زنان ممکن است افزایش ترشحات واژینال را تجربه کنند که به دلیل افزایش جریان خون به ناحیه لگن است. رحم مادر در این هفته به اندازه یک گریپ‌فروت رشد کرده و به تدریج از لگن خارج می‌شود که ممکن است باعث بروز فشار در ناحیه تحتانی شکم شود. این تغییرات بخشی از آماده‌سازی بدن برای حمایت از جنین در حال رشد است.

شاید دوست داشته باشید: مدت زمان باردار شدن پس از اولین اقدام

احساس حرکات نوزاد

در این هفته از بارداری نوزاد کشش‌هایی در بدن خود ایجاد می‌کند اما اندازه نوزاد هنوز کوچک‌تر از آن است که مادر بتواند این کشش و حرکات را احساس کند. معمولا مادران باردار تا هفته شانزدهم بارداری حرکات نوزاد را احساس نخواهند کرد.

نمایان شدن شکم

در یازدهمین هفته حاملگی بزرگ شدن شکم کم کم خود را نشان می‌دهد. افرادی که در هر هفته از بارداری از شکم خود عکس گرفته باشند این تغییرات اندازه شکم را بیشتر متوجه می‌شوند.

آزمایش‌های هفته یازدهم بارداری

در هفته یازدهم بارداری، انجام برخی آزمایش‌ها برای ارزیابی وضعیت سلامت جنین و مادر توصیه می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات ژنتیکی، ناهنجاری‌های ساختاری و ارزیابی سلامت کلی جنین کمک کنند. برخی از این آزمایش‌ها شامل سونوگرافی، غربالگری شفافیت نوکال و آزمایش DNA بدون سلول می‌باشد.

سونوگرافی در هفته یازدهم بارداری

یکی از مهم‌ترین آزمایش‌هایی که در هفته یازدهم بارداری انجام می‌شود سونوگرافی است. این آزمایش به پزشک امکان می‌دهد تا وضعیت جنین، اندازه‌های بدن او و بررسی رشد و تکامل اندام‌های داخلی را ارزیابی کند. در این مرحله، سونوگرافی می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌های جنینی کمک کند و همچنین تعداد جنین‌ها (در صورت بارداری دوقلویی یا چندقلویی) را تایید کند.

غربالگری شفافیت نوکال

غربالگری شفافیت نوکال یکی از آزمایش‌های مهمی است که در هفته یازدهم بارداری انجام می‌شود. این آزمایش برای اندازه‌گیری ضخامت فضای شفاف نوکال (فضای پشت گردن جنین) انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون کمک کند. نتیجه این آزمایش همراه با سایر اطلاعات پزشکی می‌تواند به ارزیابی دقیق‌تری از خطرات ژنتیکی کمک کند.

شاید دوست داشته باشید: نقش پدر کودک در سلامت بارداری

آزمایش DNA بدون سلول

یکی از جدیدترین و دقیق‌ترین آزمایش‌هایی که می‌تواند در هفته یازدهم بارداری انجام شود، آزمایش DNA بدون سلول است. این آزمایش از نمونه خون مادر برای بررسی DNA جنین استفاده می‌کند و می‌تواند با دقت بالایی ناهنجاری‌های کروموزومی را تشخیص دهد. آزمایش DNA بدون سلول به ویژه برای زنانی که در معرض خطر بالای ناهنجاری‌های کروموزومی قرار دارند توصیه می‌شود.

سونوگرافی در هفته یازدهم بارداری برای دوقلوها

برای مادرانی که دوقلو یا چندقلو باردار هستند، سونوگرافی در هفته یازدهم بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این آزمایش به پزشک امکان می‌دهد تا وضعیت هر جنین را به طور جداگانه ارزیابی کند و اطمینان حاصل کند که هر دو جنین به طور مناسب در حال رشد هستند. همچنین می‌توان وضعیت جفت‌ها و میزان مایع آمنیوتیک را بررسی کرد که برای ارزیابی سلامت کلی بارداری دوقلویی بسیار مهم است.

خود مراقبتی در هفته یازدهم بارداری

تغذیه مناسب، استراحت کافی و توجه به علائم بدن می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. در این مرحله، مادر باید به دقت به نیازهای غذایی خود توجه کند و از مصرف مواد غذایی ناسالم خودداری کند.

تغذیه در هفته یازدهم بارداری

باید مطمئن باشید که غذاهای غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها را در این هفته مصرف می‌کنید. مصرف اسید فولیک، آهن و کلسیم به ویژه در این مرحله اهمیت دارد. همچنین مادر باید از مصرف غذاهای پرچرب و شیرینی‌ها خودداری کند و به جای آن میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجاند.

غذاهای غنی از کلسیم بخورید

دریافت کلسیم کافی در دوران بارداری و همنین هفته یازدهم بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. کودک شما برای تقویت استخوان‌ها، دندان‌ها، اعصاب و ماهیچه‌ها به کلسیم نیاز دارد. اگر در دوران بارداری کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت نکنید، کودک شما آن را از استخوان‌های شما می‌گیرد! به علاوه، سطح کافی کلسیم می‌تواند خطر برخی از عوارض جدی بارداری را کاهش دهد. زنان 19 ساله و بالاتر روزانه به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارند. اگرچه معمولا مقداری کلسیم را از مکمل‌های ویتامینی که دوران بارداری خود مصرف می‌کنید دریافت خواهید کرد، اما داشتن غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر و سایر محصولات لبنی در هفته یازدهم حاملگی نیز مهم است. کنسرو ماهی، غلات، آبمیوه، شیر سویا و نان غنی شده با کلسیم از بهترین گزینه‌ها برای دریافت کلسیم از طریق رژیم غذایی هستند. اگر فکر می‌کنید که مقدار کلسیمی که از رژیم غذایی دریافت می‌کنید کمتر از مقدار توصیه شده توسط متخصصین اس، در مورد افزودن مکمل کلسیم با پزشک خود صحبت کنید.

از پوست خود مراقبت کنید

اگرچه درخشان شدن پوست در بارداری امری معمول است، اما این مساله اغلب در سه ماهه سوم بارداری خود را بروز می‌دهد. هفته یازدهم بارداری ممکن است برای برخی افراد همراه با مشکلات پوستی باشد. به عنوان مثال بسیاری از مادران باردار در هفته یازدهم حاملگی خود دچار آکنه، واریس، ملاسما، بثورات پوستی، خارش پوست یا ترک‌های پوستی می‌شوند. اگرچه از بروز برخی از این موارد نمی‌توان جلوگیری کرد، اما نوشیدن آب فراوان، استفاده از کرم‌های ضدآفتاب و مرطوب کردن مرتب پوست در یازدهمین هفته بارداری می‌تواند مقدار زیادی از این مشکلات را کاهش دهد.

وضعیت شکم در هفته یازدهم بارداری

اگر در هفته یازدهم بارداری هنوز متوجه برآمدگی در شکم خود نشده‌اید، نگران نباشید. هر زن و هر نوزادی شرایط متفاوتی دارد و زمان دقیقی برای شروع بزرگ شدن شکم در بارداری وجود ندارد. شکم زمانی به صورت قابل توجهی برآمده می‌شود که رحم در حال رشد شما شروع به بزرگ شدن بالای استخوان شرمگاهی کند. که این مساله ممکن است در برخی افراد در اولین هفته بارداری رخ دهد، اما اغلب افراد چند هفته بعد این مساله را مشاهده می‌کنند. به طور کلی قبل از 12 هفته، رحم در داخل لگن باقی می ماند و معمولا قابل مشاهده نیست. اندازه شکم هر فرد به موقعیت رحم در بدن، قد و وزن فرد و اینکه فرد قبلا بارداری داشته یا نه بستگی دارد. در بارداری دوم عموما شکم زودتر نمایان می‌شود زیرا عضلات رحم و شکم در بارداری قبلی کشیده شده‌اند.

شاید دوست داشته باشید: احتمال خطر رابطه جنسی در بارداری

هفته یازدهم بارداری و تعیین جنسیت

در هفته یازدهم بارداری، تعیین جنسیت جنین هنوز به طور قطعی امکان‌پذیر نیست. با اینکه اندام‌های جنسی جنین در حال شکل‌گیری هستند، اما در این مرحله به قدری کوچک هستند که در سونوگرافی معمولی قابل مشاهده و تشخیص نیستند. البته برخی آزمایش‌های پیشرفته مانند آزمایش DNA بدون سلول ممکن است در تعیین جنسیت کمک کنند، اما معمولا تعیین جنسیت دقیق‌تر در هفته‌های بعدی بارداری انجام می‌شود. بیشتر والدین تا هفته‌های 16 تا 20 بارداری صبر می‌کنند تا با اطمینان بیشتری جنسیت جنین را بدانند.

پرسش‌های متداول

آیا سردرد در هفته ۱۱ بارداری طبیعی است؟

بله، سردرد در هفته یازدهم بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون طبیعی است. با این حال، اگر سردرد شدید یا طولانی‌مدت باشد، باید با پزشک مشورت کنید.

آیا تکرر ادرار از علائم هفته یازدهم حاملگی است؟

بله، تکرر ادرار به دلیل فشار رحم روی مثانه و افزایش جریان خون به ناحیه لگن یکی از علائم رایج در هفته یازدهم بارداری است.

در هفته یازدهم بارداری چه بخوریم؟

در هفته یازدهم بارداری، باید غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و محصولات لبنی کم‌چرب مصرف کنید. همچنین مصرف مکمل‌های اسید فولیک و آهن نیز توصیه می‌شود.

آیا لکه‌بینی در هفته ۱۱ بارداری خطرناک است؟

لکه‌بینی ممکن است در برخی موارد طبیعی باشد، اما اگر همراه با درد شدید یا خونریزی زیاد باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

چرا در هفته یازدهم بارداری سینه‌های من درد می‌کند؟

درد سینه‌ها در هفته یازدهم بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون به بافت سینه‌ها طبیعی است. این درد معمولا با پیشرفت بارداری کاهش می‌یابد.

هفته یازدهم بارداری ماه چندم می‌شود؟

هفته یازدهم بارداری تقریبا در ماه سوم بارداری قرار دارد. این مرحله از بارداری از هفته نهم تا دوازدهم ماه سوم بارداری را شامل می‌شود.

چه میوه‌هایی هفته یازدهم بارداری بخوریم؟

در هفته یازدهم بارداری میوه‌هایی مانند سیب، پرتقال، موز، توت‌فرنگی و انگور بسیار مفید هستند. این میوه‌ها غنی از ویتامین‌ها، فیبر و مواد معدنی هستند که به سلامت مادر و جنین کمک می‌کنند.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

هفته یازدهم بارداری یکی از مراحل حساس و مهم دوران بارداری است که نیاز به توجه ویژه مادر و مراقبت‌های پزشکی دارد. با رعایت نکات تغذیه‌ای، استراحت کافی و پیگیری آزمایش‌ها، می‌توان سلامت خود و جنین را بهبود بخشید. اگر در این هفته علائم غیرمعمولی مانند درد شدید یا خونریزی مشاهده کردید، حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. انجام سونوگرافی و آزمایش‌های غربالگری می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک کند و آرامش خاطر بیشتری برای والدین به همراه داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید راهنمای بارداری سالم را مطالعه کنید.

منابع: nhs, babycenter, whattoexpect, thebump